مدلسازی اطلاعات ساختمان BIM

---

 BIMدر حقیقت خلاصه ی Building Information Model  می باشد که طبق تعریف به شرح زیر است :

“ BIM یک ماکت دیجیتال جامع از وضعیت فیزیکی و نیز مشخصات فنی یک ساختمان می باشد به بیان دیگر BIM مبنا و مرجعی مطمئن برای تصمیم گیری در تمامی مراحل طراحی ، اجرا و نگهداری پروژه می باشد “

تعریف بالا به روشنی ماهیت این روش را تشریح می کند . این روش در راستای حذف پرتی های زمانی و مالی و یکپارچه سازی طرح و اجرا به وجود آمده است و همین طور در بعد از اجرا مرجعی از آنچه که اجرا شده در اختیار واحد تعمیر و نگهداری قرار می گیرد تا از موقعیت دقیق تاسیسات مطلع باشند . این روش مدلی مشترک میان تمامی متخصصان سازه ، معماری ، مکانیک و برق و کارشناسان پروژه می باشد که باعث می شود تا تداخلات طراحی و اجرا میان قسمت های مختلف پروژه به حداقل برسد .

درروش BIM نسبت به روش های قدیمی دارای شفافیت بالاتری بوده و تعامل بیشتری بین متخصصان در پروژه پدید می آورد . و در هنگام اجرا دید کلی از پروژه ارائه می دهد و در صورت نیاز به تغییر در یک قسمت می توان با بررسی سایر شاخص ها مدل را تغییر داد در صورتی که در روش های قدیمی هر قسمت از فعالیت ها به صورت جزیره ای بدون در نظر گرفتن سایر فعالیت ها دستخوش تغییر می شد و در نهایت باعث پرت زمانی و مالی در پروژه می شد.

 

غیر از مطالب گفته شده در بالا در متد BIM نتایجی به دست می آید که در روش های قدیمی به دست آوردن این نتایج بسیار سخت و با خطای بالا است .

---

---

در متد BIM کارشناسان طی جلساتی با کارشناسان کارفرما و تیم بهره برداری ، نیازسنجی پروژه را انجام می دهند و در قالب IFC جمع بندی می کنند. بعد از تایید نهایی فایل IFC کارگروه های  معماری ، سازه ، مکانیک و برق شروع به طراحی و محاسبات بر روی یک مدل واحد می کنند . در این روش هر کارگروه به نتایج فعالیت  کارگروه های دیگر تیم دسترسی دارند . در نتیجه اگر تداخلی در هر قسمت از پروژه وجود داشته باشد ، در این مرحله رفع می شود. بعد از اتمام طراحی ، مدل به دست آمده با شرایط یکسان با شرایط پروژه شبیه سازی شده و مقاومت استاتیکی و دینامیکی سازه ، سیستم حرارتی و برودتی ، تهویه و سیستم های برقی  آنالیز و بهینه سازی می شود. بعد از این مرحله لیست تمامی متریال و تجهیزات مورد نیاز پروژه مشخص می شود. طی گزارشاتی که از نتایج پیاده سازی روش BIM در پروژه های ساختمانی و صنعتی به دست آمده میزان دقت برآورد متریال و تجهیزات در روش BIM بالغ بر 95% است که نسبت به روش های متداول افزایش چشمگیری را دارد.

در مرحله بعدی مدل به فعالیت عملیاتی تجزیه شده و برنامه زمانی  و آنالیز هزینه هر کدام از فعالیت ها تعیین شده و به این ترتیب پروژه مدلسازی شده در ابعاد مالی و زمانی هم مدلسازی می شوند. نتیجه ی این مرحله یک مدل هندسی ، زمانی و مالی است که می تواند تمامی اطلاعات مورد نیاز شروع فاز اجرایی پروژه را تامین کند.

تیم ساخت و اجرای پروژه با دریافت تمامی اطلاعات مورد نیاز خود با تمامی جزییات اجرایی فاز اجرایی پروزه را شروع می کنند. در این مرحله تیم BIM گزارشات مربوط به اجرای تمامی المان های پروژه را در مدل ثبت می کند و به صورت بصری به همراه تمامی اطلاعات لازم پیشرفت کار را به کارفرما ارائه می دهد. در طول مدت عملیات اجرایی  اگر متناسب با پروزه لازم شد تا بخشی از طرح تغییر داشته باشد ، این تغییر در مدل اعمال شده و به اطلاع تمامی کارگروه های طراحی می رسد و همگام سازی های لازم انجام می شود. بعد از اجرای پروژه ، مدل به عنوان مرجعی کامل از وضع موجود به همراه برنامه نت پیشگیرانه در اختیار کارفرما و مدیر بهره برداری قرار می گیرد.  تا بهره برداری از پروژه تسهیل شود.

به طور کلی اطلاعاتی که توسط متد BIM ارائه داده می شود به شرح زیر است :

• نقشه سه بعدی تمامی سیستم های ساختمان
• شبیه سازی و بهینه سازی سیستم طراحی شده
• تشخیص و رفع تمامی تداخلات پروژه قبل از اجرا
• لیست تمامی تجهیزات و متریال های مورد نیاز در پروژه
• برنامه زمانی اجرای پروژه با رویکرد WBS
• گزارش های پیشرفت پروژه به صورت سیستماتیک
• مرجع دقیق از پروژه اجرا شده در زمان بهره برداری
• برنامه ریزی نگهداری و تعمیرات

---

---

BIM در تمامی فاز های طراحی ، اجرا و بهره برداری پروژه های ساختمانی و صنعتی کاربرد دارد، در ادامه مزیت های استفاده از متد BIM در هر یک از فاز های طراحی، اجرا و بهره برداری مورد بررسی قرار می گیرد :

فواید BIM  در فاز طراحی 

• همکاری گروهی و هماهنگ بر روی پروژه به صورت همزمان که منجر به طراحی یکپارچه می شود.
• طراحی و ترسیم نقشه ها با دقت بالا و رفع تداخلات همزمان با ترسیم نقشه که باعث بهینه سازی زمان طراحی می شود
• متره و برآورد مصلح و تجهیزات با دقت بالا ، برآورد هزینه دقیق و تهیه اسناد مناقصه
• تصویر سازی دقیق از پروژه در مراحل اولیه
• امکان ایجاد دتایل های طراحی منحصر به فرد برای هر قسمت همزمان با ترسیم نقشه ها
• به طور کلی روش BIM  شرایطی را به وجود آورده که طراحان ساختمان به صورت مجازی ساختمان را اجرا کرده و تمامی مشکلات و چالش های آن را بررسی کرده و رفع می کند .

فواید BIM  در فاز اجرا 

• رفع تمامی تداخلات قبل از اجرا
• مشخص بودن تمامی دتایل های اجرایی و در نتیجه کیفیت بالاتر در اجرای پروژه
• بهینه سازی روند اجرایی
• حذف دوباره کاری ها و بهینه سازی زمان و هزینه های پروژه
• طراحی دقیق برنامه ی زمانی پروژه
• ایجاد دید کامل و جامع از فاز های عملیاتی پروژه برای برنامه ریزی و تجهیز کارگاه

فواید BIM برای کارفرمایان و مدیران بهره برداری  

• پیش بینی مالی و مدیریت مالی پروژه
• افزایش کیفیت در اجرای پروژه
• ایجاد برآورد دقیق از زمان تحویل پروژه و بهره برداری
• مدیریت ریسک پروژه
• مدیریت فروش و برندینگ
• شناسنامه ی فنی پروژه به صورت دیجیتالی
• مرجعی برای تعمیرات و نگهداری پروژه

---

---

 بدون شک مفهوم BIM از زمان معرفی آن در سال ۲۰۰۲ میلادی به خوبی جایگاه خود را در حوزه ­ی معماری، مهندسی و ساخت ­وساز (AEC) پیدا کرده است. در حال حاضر اکثر شرکت ­های بزرگ از BIM در تعداد زیادی از پروژه ­هایشان استفاده می­کنند؛ به طوری ­که می توان گفت BIM بخشی از فرهنگ استاندارد در صنعت AEC شده است. به سختی می ­توان تصور کرد که شخصی در این صنعت فعال بوده و در مورد BIM اطلاعی، هر چند جزئی، نداشته باشد ولی اکثر این افراد دید نسبتاٌ محدودی به BIM دارند؛ بدین معنی که از ساز و­کار و روش استفاده از BIM در کشور خود خبر دارند اما از روند موجود در دیگر کشورها بی ­اطلاع هستند. این نوشتار سعی بر آن دارد که نکات کلیدی را در زمینه­ی توسعه­ ی استفاده از BIM در کشورهای مختلف جهان بیان کند تا بدین طریق دید بهتر و جامع­ تری از وضعیت بهره­ گیری از BIM در جهان برای سایرین ایجاد شود. همه ­ ما می­دانیم که سرعت جهانی ­سازی به طور مرتب در حال افزایش است؛ لذا مطلع بودن از توسعه­ ی فناوری در دیگر نقاط جهان جهت آمادگی برای رویارویی با تأثیرات احتمالی آن برای ما مفید خواهد بود.

---

---

در روش مدیریت طرح و ساخت BIM مدلسازی پروژه های صنعتی و ساختمانی متناسب با پروژه با روش های متعددی ارائه می شود. مدل BIM با دو شاخص سطوح گسترش و ابعاد مدلسازی دسته بندی می شوند . در ادامه این دو شاخص تعریف و بررسی می شوند :

سطوح گسترش LOD چیست ؟

شاخص سطوح گسترش LOD معیاری برای مدلسازان است تا میزان دقت و وضوح مدلسازی را تعیین کنند. شاخص سطوح گسترش LOD در سال 2010 توسط انجمن معماران آمریکا AIA به منظور استاندارد سازی و اعتبار سنجی مدلسازی های ساختمان شکل گرفت. با توجه به گسترش چشمگیر مدلسازی اطلاعات ساختمان شاخص LOD بازبینی و تکمیل شد و نسخه نهایی آن در سال 2013 منتشر شد. امروزه استاندارد AIA:G202-2013 این امکان را محیا ساخته که مدل ها برحسب میزان اطلاعات ارائه شده ، اطمینان پذیری برای اجرا و دقت مدلسازی المان ها دسته بندی شوند. در شاخص LOD تمامی المان های سازه ، معماری ، برق و مکانیک در کاربری های متفاوت با سطوح مختلف گسترش دسته بندی شده است. میزان LOD در مدلسازی مشخص می کند که مدل تا چه حد قابل اعتماد است و همچنین به پیمانکاران و مجریان جزء تمامی نکات و اطلاعات لازم برای اجرا را ارائه می دهد.

به طور کلی شاخص سطوح گسترش در حوزه های زیر کاربرد دارد:

به تیم طراحی ، اجرا و همچنین کارفرمایان این امکان را می دهد تا تصویر درستی از پروژه داشته باشند و از میزان نزدیک بودن مدل به پروژه نهایی مطلع باشند.

به مدیران و سرپرستان تیم طراحی این امکان را می دهد تا انتظارات خود از طراحی و مدلسازی را برای اعضا تشریح کنند.

شاخص سطوح گسترش به عنوان معیاری برای اعتبار سنجی مدل و میزان بهره برداری از مدل را کاربرد دارد.

---

---

شاخص سطوح گسترش LOD چالش هایی که در پروسه ی طراحی تا اجرا در پروژه وجود دارد را به حداقل می رساند به طوری که کاربران دیگر مدل بتوانند تمامی اطلاعات مدنظر طراح را از مدل استخراج کنند.

در ادامه چند مورد از چالش های شایع در پروسه طراحی تا اجرا در پروژه  که توسط معیار LOD حذف می شوند ، تشریح می شوند:

در پروسه طراحی سیستم ها و المان های ساختمان از مدل های مبهم به المان های مشخصی با ویژگی های دقیق آن تبدیل می شوند. این پروسه با متد های کلاسیک مسیر پیچیده و دشواری را به دنبال دارد.

در پروژه ها ممکن است تعابیری از نقشه ها استخراج شود که این تعابیر مورد نظر طراح نبوده است و اجرای پروژه نسبت به طراحی منحرف می شود.

در اکثر موارد کاربران طرح مدل شده به اطلاعاتی نیازمند هستند که مد نظر طراح نبوده است و این امر باعث می شود تا کاربران نتوانند اطلاعات مورد نیاز خود را از طرح استخراج کنند.

شاخص سطوح گسترش LOD میزان چالش های فوق را با تعیین میزان دقت مدلسازی کاهش می دهد. به طوری که در سطح گسترش های بالا این چالش ها به طور کلی حذف می شوند و اجرای پروژه در مسیر بهینه تری انجام می شود.

---

---

در برخی از تعابیر سطوح گسترش و دتایل اجرایی به عنوان یک شاخص در نظر گرفته می شود. در صورتی که تفاوت های مهمی در این دو شاخص وجود دارد که در ادامه به تشریح این موارد پرداخته می شود.

سطح دتایل اجرایی به معنی میزان جزییات لازم برای اجرای المان ها می باشد در صورتی که سطح گسترش میزان اطلاعات غیر گرافیکی ، ابعاد و اندازه های المان ها و تجهیزات ، جانمایی دقیق و ویژگی های المان ها را تشریح می کند. به عبارت دیگر سطح دتایل اجرایی میزان اطلاعات موجود برای اجرا و نصب تجهیزات و المان ها را ارائه می دهد در صورتی که سطح گسترش مدلسازی میزان اطلاعات مستخرج از پروژه را تشریح می کند.

---

---

 این اسناد شامل تفکیک  LODاز سطح ۱۰۰ تا ۵۰۰ می باشد که به شکل زیر تعریف می شود :

 LOD 100  : عناصر ممکن است به صورت گرافیکی با نماد و علائم نمایش داده شوند ، اما آنها هیچ نشانه ای از هندسه ی فیزیکی واقعی ندارند .

 LOD 200 : هر عنصر گرافیکی به صورت یک سیستم عمومی از اشیا یا کلیت مونتاژ شده با اندازه های تقریبی ، سایز ، شکل ، محل و نوع جهت گیری نشان داده می شوند .

LOD 300  : هر المان گرافیکی به عنوان یک سیستم ویژه و مخصوص است که با دقت بیشتری در مورد اندازه ، شکل ، مختصات و نوع قرارگیری نمایش داده می شود .

 LOD 350: هر قطعه ی گرافیکی در مدل با جزئیات ضروری اش برای هماهنگی متقابل تجارت و طرح بندی صنعتی نشان داده می شود .

LOD 400 : هر المان گرافیکی به عنوان یک سیستم ویژه و مخصوص است که اندازه ، شکل ، مختصات و نوع قرارگیری اشیا و مونتاژ ها رو با جزئیات و اطلاعاتی برای نصب و تاسیسات نمایش می دهد .

 LOD 500 : هر عنصر شامل عنوان ساختاری و اطلاعات مورد نیاز برای مدیریت و کامل کردن مدل می باشد .

---

---

مدلسازی اطلاعات ساختمان (BIM)، فرآیند به وجود آوردن مدل‌های جامع اطلاعاتی است. در طی این فرآیند اطلاعات گرافیکی و غیرگرافیکی در بستر مشترک داده‌ها (CDE) یا منبع مشترک اطلاعاتی دیجیتالی پروژه، یکپارچه می‌شوند. هنگامی که یک پروژه به همراه مرکز داده‌ای آن کامل می‌‏شود، آنگاه به مرور مدل‌های اطلاعاتی از جزئیات بیشتری برخوردار خواهند شد. سپس در هنگام نهایی شدن پروژه، این مدل اطلاعاتی جهت استفاده در مرحله بهره‌ برداری ساختمان به کارفرما ارائه می شود.

وقتی در مورد تکمیل مدل (BIM)  صحبت می‏‌شود، در اصل راجع به توانایی تشکیل زنجیره تأمین و تدارکات که تبادل اطلاعات را بصورت دیجیتالی میسر می‌سازد حرف می زنیم.

البته همانگونه که در ابتدا بیان شد ابعاد مختلف فناوری بیم (BIM) با سطوح آن تفاوت دارد. منظور از ابعاد مختلف بیم (BIM) روش ویژه‌ای است که داده‌هایی از انواع مختلف به یک مدل اطلاعاتی متصل می‌شوند. با افزودن ابعاد اضافی داده‌ها می‌توان اطلاعات بیشتر و درک بهتری از پروژه‌های عمرانی را تجربه کرد. اینکه پروژه چگونه ارائه خواهد شد، چه هزینه‌ای خواهد داشت و چگونه باید اداره و نگهداری شود و سوالاتی دیگر از این دست همه و همه در این بستر ارائه می‌‏شوند. همه این ابعاد می‌‏توانند در مدل جامع اطلاعاتی بیم (مدل بیم BIM چهاربعدی، پنج‌بعدی و یا شش‌بعدی) به‏‌صورت عملی و در جریان کاری “سطح دوم فناوری بیم (BIM)” واقع شوند.

مدل جامع اطلاعاتی سه‏‌بعدی به اشتراک گذاشته شده

مدل سه‌بعدی فناوری (BIM)  مدلی است که در میان ابعاد مختلف فناوری (BIM)  بیشتر با آن آشنا هستیم. در حقیقت فرآیند ایجاد اطلاعات گرافیکی و غیرگرافیکی و به اشتراک‌گذاری آنها در بستر مشترک داده‌ها (CDE) همان مدل جامع سه‌بعدی است. همانطور که روند شکل‌گیری پروژه پیش می‌رود، این اطلاعات نیز غنی‌تر گشته و از جزئیات بیشتری برخوردار می‌شوند. این روند تا نقطه‌ای پیش می‌رود که داده‌های پروژه در مرحله نهایی به کارفرما ارائه می ‌شود.

---

---

(توالی ساخت‌وساز) یا درنظرگیری بُعد زمان در مدل جامع اطلاعاتی پروژه

مدل چهاربعدی، بعد جدیدی از اطلاعات را به شکل داده‌های زمانی به مدل اطلاعاتی پروژه می‌افزاید. از این داده‌ها می‌توان برای کسب اطلاعات دقیق برنامه‌ریزی در پروژه و تجسم‌سازی بر اساس زمان استفاده نمود. به این ترتیب توالی ساخت پروژه به شکل قابل درکی برای مخاطب ارائه می‌شود. به‌عبارتی این داده‌ها به المان‌هایی افزوده می‌شود که با جزئیات بالا در حال توسعه هستند.

ممکن است اطلاعات وابسته به زمان برای یک المان خاص، شامل اطلاعات در مورد زمان انجام فعالیت، بازه زمانی ساخت آن، بازه زمانی نصب آن، زمان لازم برای بهره‌برداری، زمان لازم جهت بررسی استحکام، زمان لازم جهت تعمیر و به ‌سازی، توالی نصب المان‌های مختلف و وابستگی‌های زمانی به بخش‌‌های دیگر پروژه باشد. مدیران برنامه‏‌ریزی به‌واسطه اطلاعات زمانی که با مدل اطلاعاتی به اشتراک گذاشته شده، قادر خواهند بود تا برنامه پروژه را به‌ صورت دقیق توسعه دهند‏. همچنین به‌ واسطه افزودن اطلاعات به اجزای تشکیل دهنده مدل در محیط نمایش گرافیکی، درک اطلاعات پروژه و بررسی آن آسان و جذاب می‌شود. درنتیجه نمایش چگونگی ساخت ساختمان‌ها میسر گشته و می‌توان از قبل نشان داد که ساختمان در هر مرحله از ساخت چگونه به‌نظر خواهد رسید.

استفاده از این روش جهت برنامه‌ریزی و اطمینان یافتن از انجام امور کلی پروژه به شکلی واقعی، منطقی و کارآمد بسیار سودمند است. در این روش می‌توان مدیریت دارایی‌ها را در طرح اولیه و حتی قبل از تجهیز کارگاه، آغاز نمود. به این ترتیب در همان مراحل اولیه کار، بازخوردها مشخص گشته و از دوباره‌کاری‌ها و طراحی‌های بی‌فایده و پرهزینه در کارگاه اجتناب می‌شود. همچنین هنگام کار با کلیه ذینفعان پروژه، نمایش بصری چگونگی ساخت پروژه‌ها موجب ایجاد حس بهتری گشته و منجر به توجیه شدن بهتر کلیه عوامل اجرایی کار گشته و در ادامه منجر به کاهش زمان انجام پروژه می‌گردد. این کار به همه افراد درک بصری روشنی از برنامه‌ریزی‌های انجام شده برای پروژه را می‌دهد. با استفاده از این فناوری و قبل از ساخت پروژه برای همه روشن خواهد شد که پروژه پس از تکمیل چگونه به‌نظر خواهد رسید.
افزودن اطلاعات مربوط به تأخیرها و تقدم‌‏ها نه تنها در مرحله طراحی، بلکه در مراحل ابتدایی‌تر نیز می‌تواند فوق‌العاده سودمند باشد. چراکه این کار امکان بررسی نمودن طرح‌ها را از ابتدا میسر می‌سازد.

این نوع از اطلاعات در مراحل آغازین پروژه باعث می‌شود تا مفاهیم اولیه مورد بررسی و تبادل نظر قرار گرفته تا در ادامه الهام‌بخش تیم اجرایی پروژه در رسیدن به اهداف پروژه گردند. مدیران برنامه‌‏ریزی یک پروژه جزء نفرات کلیدی تیم پروژه محسوب می‏‌شوند، لذا کار با مدل اطلاعات چهاربعدی نیاز به وجود این مدیران را هرگز منتفی نمی‌سازد. اما به‌‏جای اینکه این مدیران برنامه‌‏ریزی بر مبنای جریان کار سنتی برای مدیریت پروژه پیشنهادات برنامه‌ریزی خود را تهیه کرده و مطرح نمایند، در قالب فناوری بیم کار می‌‏نمایند. این مدیران می‌‏توانند در بستر مدلسازی مجازی از مراحل ابتدایی، پیشنهادات زمانی و راه‏کارهای انجام پروژه را تحت اختیار خود داشته و آن‏ را در قالب دلخواه به پیش برند. در واقع با نزدیک‌تر بودن این مدیران به تیم اجرایی پروژه و مواجه زودهنگام با بازخوردها در فرآیند کلی کار، این پتانسیل ایجاد می‌شود تا اعتبارات پروژه به شکل بهینه‌‏ای مدیریت شوند.

---

---

(هزینه)

در قالب مدل پنج‌بعدی فناوری بیم (BIM)، می‌توان با اتصال به هر یک از اجزای مدل اطلاعاتی پروژه، اطلاعات دقیق هزینه‌های مربوطه را از مدل جامع اطلاعاتی استخراج نمود. این اطلاعات ممکن است شامل هزینه‌های جاری و هزینه‌های مربوط به تعمیر، نگهداری و یا تعویض المان‌ها باشند. محاسبات اطلاعات هزینه می‌توان بر اساس داده‌های لینک شده به مدل گرافیکی صورت گیرد. این اطلاعات مدیران را قادر می‌سازد تا به راحتی مقادیر مرتبط با یک المان دلخواه در پروژه را پیش‌بینی کنند. در ادامه مدیران می‌توانند قیمت تقریبی اجزای مختلف را در مدل اعمال نموده و هزینه کلی ساخت را محاسبه کنند.

مزایای دسترسی به هزینه‌ها از طریق مدل جامع فناوری بیم (BIM) شامل توانایی در مشاهده آسان هزینه‌ها با انتخاب اجزاء در مدل سه‌بعدی، اطلاع از تغییرات انجام گرفته و محاسبه خودکار هزینه اجزای وابسته به پروژه است. البته این تنها مدیران نیستند که از مشاهده هزینه‌ها به‌عنوان بخشی از فرآیند فناوری بیم (BIM) منتفع می‌گردند. با فرض وجود داده‌های برنامه مدل چهاربعدی و درک روشن از اعتبار پروژه، می‌توان به آسانی هزینه‌های پیشبینی شده و واقعی پروژه را در طول مدت انجام آن پیگیری کرد. این امر ارائه گزارش منظم هزینه‌ها و تخصیص بودجه را میسر ساخته تا بدین صورت اطمینان حاصل شود که راندمان مورد نظر کار محقق شده و پروژه طبق بودجه تخصیص یافته انجام خواهد شد.
البته دقت در محاسبه هزینه‌ها بستگی به داده‌هایی دارد که توسط تیم‌های مختلف ارائه و در بستر مشترک داده‌ها به اشتراک گذاشته می‌شود. اگر اطلاعات ورودی دقیق نباشند، طبیعی است که محاسباتی هم که براساس آنها انجام می‌شوند، دقیق نخواهند بود. در این زمینه تفاوتی بین روش‌های سنتی و فناوری بیم (BIM) وجود ندارد. دلیل آن نیز نقش محوری افرادی هستند که این مقادیر را ارزیابی و برآورد می‌کنند. این افراد نه تنها در صحت‌سنجی اطلاعات بلکه در تشخص و اصلاح تناقض‏‌های اطلاعاتی دریافتی نیز نقش دارند.

باید توجه شود که بسیاری از اجزای پروژه همچنان بصورت دوبعدی مدل می‌شوند یا اینکه اصولاً مدل نمی‌شوند. احتمالاً تفاوت‌هایی بین مدل‌ها در چگونگی طبقه‌بندی موارد وجود دارد و مدیران باید متوجه موارد نامتعارف شده و آنها را مد نظر قرار داده تا در برآورد خود از کار، دچار خطا نشوند.

احتمالاً یک مدل جامع اطلاعاتی شامل سه نوع از انواع کمیت‏‌ها می‏‌باشد. نخست کمیت‌هایی که براساس اجزای واقعی مدل بوده و به همراه جزئیات آن قابل مشاهده هستند. این کمیت‌ها کاملاً قابل رویت بوده و می‌توان آنها را از طریق مدل‌ها مورد بررسی قرار داد. نوع دوم کمیت‌هایی هستند مانند سطوح قالبندی که ممکن است از اجزا مدل ناشی شوند که همیشه هم قابل رویت نیستند. نوع سوم، کمیت‌هایی هستند که نمی‌توان آنها را از ابتدا مدل نمود و می‏‌تواند به عنوان مثال شامل انجام کارهای موقت، درزهای ساختمانی و یا موارد مشابه دیگر شود. این کمیت‌ها را فقط در مرحله ساخت‌وساز می‌توان مدل کرد و سپس در مدل طراحی بصورت گرافیکی نشان داد. یک مدیر که تخصص برآورد هزینه پروژه را دارد می‏بایست در تعیین کمیت‌هایی که براساس اجزای مدل قابل برآورد نیستند نیز مهارت کافی را داشته باشد.
یکی از مزایای برآورد هزینه از یک مدل اطلاعاتی آن است که می‌توان داده‌ها را در هر بازه‏ زمانی مختلف و یا در کل طول پروژه بررسی نمود. همچنین می‌‏توان آن دسته از اطلاعاتی که در تأمین گزارشات هزینه‌ها نقش دارند را بطور منظم بروزرسانی نمود. از آنجا که مدیران برآورد هزینه از شروع پروژه در آن مشارکت دارند، در برنامه‌ریزی هزینه‌های “واقعی” و محاسبه بودجه پروژه به تیم کاری یاری خواهند رساند. به این ترتیب گزارش‌گیری از هزینه‌ها به شکلی دقیق‌تر و با سرعت بیشتر و در همان مراحل اولیه پروژه صورت می‏‌پذیرد. در مقام مقایسه با رویکرد سنتی، در فناوری بیم گزارش‏‌های مربوط به برآورد هزینه‌‏ها بارها در طول مراحل انجام پروژه بروزرسانی می‌شوند. البته در فناوری بیم مدیر هزینه ممکن است در مقایسه با رویکرد سنتی زودتر وارد فرآیند کاری شده و کارهای تکراری بیشتری را انجام دهد. البته نقش او به عنوان مدیر هزینه‏‌های پروژه به مراتب از اهمیت بیشتری برخوردار بوده و در سراسر پروژه نمایان است.

---

---

(اطلاعات چرخه حیات پروژه)

از دیرباز صنعت ساخت‌و‌ساز بر روی هزینه‌های ثابت و ابتدایی کار تمرکز ویژه‌‏ای داشته است. اما در‏عین حال درک بهتر از هزینه‌های دارایی‌ها در طول چرخه حیات پروژه به تصمیمات بهتری از نقطه نظر کنترل هزینه منجر خواهد شد. این رویکرد در مدل شش‌بعدی بیم میسر می‌شود. گاهی از مدل‌ شش‌بعدی با عنوان مدل یکپارچه فناوری بیم (BIM) و یا iBIM یاد می‌شود. این مدل دربردارنده اطلاعاتی برای پشتیبانی از عملکرد و مدیریت اداره و نگهداری ساختمان است تا نتایج کار به شکل بهتری حاصل شود. این داده‌ها ممکن است شامل اطلاعاتی در مورد سازنده یک قطعه، تاریخ نصب ، شرایط نگهداری، جزئیات چگونگی طراحی و عملکرد آن قطعه برای کارایی بهینه، بازده انرژی به همراه طول عمر و تاریخ انقضای آن و غیره باشند. افزودن چنین جزئیاتی به مدل اطلاعاتی مدیریت را قادر می‌سازد تا در طول فرآیند طراحی تصمیم‌های متفاوتی بگیرد. مثلاً با یک توجیه اقتصادی و کاربردی، می‌توان یک دیگ بخار با طول عمر ۱۰ سال را جایگزین مدل ۵ ساله آن نمود. یعنی طراحان می‌توانند دامنه کامل تغییرات اساسی در طول چرخه حیات دارایی‌ها را بررسی کرده و تأثیرات آن را که شامل تغییر هزینه‌های پروژه می‌شود را، درک نمایند. هنگامی که چنین اطلاعاتی در هنگام تحویل پروژه به دست کاربر نهایی می‌رسد، بسیار ارزشمند خواهد بود. این مدل جامع اطلاعاتی، یک روش آسان و قابل فهم برای برآورد اطلاعات عرضه می‌کند. جالب آنکه با استفاده از فناوری بیم آن جزئیاتی که در فایل‌های کاغذی پنهان می‌ماندند، اکنون بصورت گرافیکی و به آسانی قابل ارائه و بررسی خواهد بود. زمانی این رویکرد به حد مطلوب خود می‌رسد که مدیران اداره و نگهداری ساختمان قادر باشند که از قبل، فعالیت‌های اداره و نگهداری ساختمان را برنامه‌ریزی کنند. به این ترتیب تاریخچه هزینه‌های دارایی‌ها، سال‌ها زودتر از ساخت انجام شده و در تمام طول عمر سازه نیز توسعه می‌یابد.
در مدل شش‌بعدی می‌توان محاسبه کرد در چه هنگام تعمیرات غیراقتصادی بوده و یا سیستم‌های موجود ناکارآمد است. این رویکرد برنامه‌ریزی شده و پیش‌گیرانه، مزایای برجسته‌ای را عرضه می‌کند که مدیریت هزینه‌ها تنها بخشی از آن است. مدل ایده‌آل اطلاعاتی باید در طول مراحل مختلف بروزرسانی شده و توسعه یابد. می‌توان داده‌های کاربردی زیادی را در مدل اطلاعاتی بارگذاری نمود تا بدین وسیله از فرآیند تصمیم گیری مطلوبتری بهره جست.

---

---

فازهای پروژه های عمرانی

فاز صفر (طرح توجیهی): شناخت نیاز، مشخص کردن اهداف، انجام مکان یابی طرح و همچنین مطالعات توجیهی فنی، اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی.

فاز یک (طراحی اولیه) :انتخاب مشاوران، بررسی های فنی (مطالعات ژنوتکنیکی و توپوگرافی) و تهیه نقشه های مقدماتی.

فاز دو (طراحی تفصیلی): تهیه نقشه ها، تهیه اسناد مناقصه، انتخاب پیمانکار و دستگاه نظارت.

فاز سه (اجرای پیمان):اجرای پروژه و انجام عملیات ساخت.

فاز چهار (بهره برداری): توقف عملیات اجرایی، تحویل و نگهداری از پروژه.

در جدول زیر مزیت های متد BIM به تفکیک فاز های پروژه عمرانی تشریح می شوند :

فاز اجرای پروژه	مزایای بالقوه متد BIM
فاز صفر	رسیدن به راه حل بهینه با انرژی کارآمد با استفاده از تحلیل های دقیق و متنوعبازگشت سریع تر سرمایه با استفاده از ابزارهای تحلیل و حسابرسی برای تجزیه و تحلیل مهندسیارتقا کیفیت و کاهش زمان چرخه ی تحلیل طراحی
فاز یک	از میان برداشتن مدل های زمان بر و هزینه بری که در گذشته از آن ها استفاده می شده است.مدل سازی سریع گزینه های مختلف طراحی در طول نقد و بررسیبررسی کارآمدتر و کوتاه تر طرحرفع تضادها و تناقضات موجود در مدل های مجازیبررسی زیبایی شناسی فضایی و طرح در طول نقد و بررسی در یک فضای مجازیارزیابی تطابق طرح موجود با اهداف و ضوابط برنامه ریزی شده و نیازهای مالکبرقراری ارتباط آسان میان طرح و مالک، گروه ساخت و استفاده کننده ی نهایی
فاز دو	طراحی یک پارچه و هماهنگی تمامی سیستم های طراحی شده پیاده سازی و بررسی عوامل پایداری در طراحی برآورده کردن بهتر الزامات آیین نامه‌های به وسیله‌ی کنترل‌های تحلیلی و بصریتهیه‌ی سریع نقشه‌های ساخت و اجراارائه کامل طرح و با شفافیت بیشتر به صورت سه بعدیشناسایی تمامی تداخلات و تعارضات به صورت اتوماتیک پیش بینی عملکرد ساختمان برحسب مصرف انرژی، نورپردازی و آکوستیکهرگونه تغییرات در پروژه، نامه نگاری ها و اطلاعات کنترلی می تواند بر روی مدل وارد و یا برداشت شود
فاز سه	شبیه سازی فرآیند ساخت و آشکار ساختن مشکلات احتمالیمتره و برآورد لیست تمامی تجهیزات و متریال مورد نیاز در کوتاه ترین زمان  ارائه برنامه زمانبندی دقیق برای پروژه با استفاده از بعد چهارم ارائه گزارش پیشرفت کار و تهیه صورت وضعیت ها تجزیه و تحلیل ساخت پذیری و برنامه ریزی ساختتوجیه پیمانکاران جز و تیم اجرا با استفاده از مدل بصری و دید بهتری از پروژهتأییدات درون کارگاهی، کنترل، هدایت و دنبال کردن فعالیت‌های ساختجانمایی تاورکرین، هماهنگی برای خرید مصالح، سفارش قطعات با استفاده از مدل BIMپیش ساختگی بیرون کارگاه و مدولاریزه کردنتهیه خودکار برنامه ی زمان بندی بر اساس حجم کارهای انجام شده و فازهای مختلف اجرای پروژه طبق اطلاعات واردشده به مدلبررسی شرایط ایمنی و الزامات HSEبرنامه ریزی توالی کارها و گروه های کاری با استفاده از مدل BIMپایش پیشرفت پروژه با استفاده از مدل چهاربعدی و پنج بعدی
فاز چهار	ارتباط یکپارچه بین بهره برداران پروژهبهینه سازی در مدیریت فضاها بهینه سازی در مصرف انرژی ارائه برنامه های نت هوشمندانه اتوماسیون در مدیریت بهره برداری

---