تاسیسات بیمارستان و تهویه مطبوع بخش های مختلف بیمارستان
تاسیسات موجود در بیمارستان ها نقش بسیار مهمی را در کیفیت هر بیمارستان ایفا میکند. طراحی تاسیسات در بيمارستان ها از پيچيدگي خاصي برخوردار است. در نتيجه دقت در محاسبات و رعايت اصول استانداردهاي بين المللي در مورد بیمارستان ها الزامی است.از طرفي بحث درمان بيمار در کنار ايجاد شرايط آسايش انسان ها نيز از نکات اساسي در طراحی تاسیسات مکانیکی تهویه مطبوع در بیمارستان است .
فضاهاي اصلي بيمارستان شامل اتاق هاي عمل(اتاق تمیز)، ريکاوري، اتاق هاي بستري کلينيک، آزمايشگاه ها، اتاق پزشکان، پرستاران و اتاق هاي اداري و بخش های آشپزخانه، خدماتی، مرکز استریل،کتابخانه ،آمفی تئاتر،سالن های غذاخوری و … می باشد.
معمولا براي تامين شرایط آسایش، کنترل درجه حرارت و رطوبت و فشارهای مثبت و منفی و انتقال هوا و … از دو سيستم استفاده مي شود که به شرح زير است.
سيستم اول فن کویل:
جهت گرمايش و سرمايش اتاق هاي بستري، کلينيک، اتاق پزشکان و پرستاران و اتاق هاي اداري و راهروها و فضاهای ارتباطی استفاده از سيستم فن کويل با توزيع هواي تازه مرکزي است. اين سيستم بار سرمايي و گرمايي را تماما توسط فن کويل جبران مي کند و هواي مورد نياز براي هر فضا توسط يک دستگاه هواساز مرکزي تهيه و توسط شبکه کانال کشي به داخل اتاق ها توزيع مي شود و چون هواي تازه توسط هواساز جداگانه تامين مي شود در نتيجه مي توان اين هوا را از لحاظ دما و رطوبت و درصد تميزي کاملا کنترل کرد .
معمولا هواي تازه را روي فیلترهاي مخصوص عبور داده و به شرایط هواي داخل اتاق مي رسانيم. بزرگترين مزیت اين سيستم کنترل موضعي دماي اتاق است که توسط ترموستات انجام مي شود، به طوری که ترموستات با موتور فن کویل در ارتباط است و به آن فرمان خاموشی و روشنی میدهد. همچنين ميزان هواي تازه که ايجاد فشار مثبت مي کند قابل کنترل است .
معمولا براي اتاق بستری از فن کويل سقفي که در بالاي درب ورودي قرار دارد استفاده میشود.
مزيت استفاده از فن کويل سقفي:
1-درو از دسترس بودن
2-فضاي داخل اتاق را اشغال نمي کند
3-کانال هواي تازه نيز يا مستقيم هوا را به داخل اتاق مي رساند و يا به فضاي هوابندي شده پشت فن کويل ختم مي شود.
4-امکان کنترل درجه حرارت فضاها را به صورت موضعی (local) فراهم می کند.
سيستم دوم هوارسان یک منطقه ای یا چند منطقه ای:
هواساز چند منطقه ای
جهت گرمايش و سرمايش اتاق هاي عمل و ريکاوري، اتاق هاي زايمان، جراحي، نوزادان و بخش های ICU و CCU و سایر فضاهای حساس استفاده از هوارسان یک منطقه ای یا چند منطقه اي است که معمولا از هوارسان چند منطقه ای در این فضاها استفاده میشود.در واقع این سیستم برای مکان هایی کاربرد دارد که بخواهیم دما و درصد رطوبت نسبي هر منطقه بطور جداگانه قابل کنترل و تنظيم باشد.با توجه به اينکه اتاق هاي عمل و سایر مناطق حساس با صددر صد هواي تازه کار مي کنند این هواسازها فقط داراي يک ورودي جهت هواي تازه مي باشند . در هواسازهاي چند منطقه اي معمولا دو کويل سرد و گرم به طور موازي قرار دارد .
هواساز یک منطقه ای
هرگاه شرایط معماری طرح، امکانات ساخت، هوابندی هوارسان و دمپرها و کاهش خطا در در تامین شرایط هوای متفاوت برای چند منطقه توسط هوارسان چند منطقه ای مقدور نبوده میتوانیم برای هر منطقه از هوارسان یک منطقه ای استفاده کنیم.
چگونگی کارکرد هواساز:
برای نمونه در تابستان هواي بيرون وارد هواساز مي گردد اين هوا از دو مسير مجزا يکي از روي کويل سرد عبور کرده و سرد مي شود و مسير دوم از روي کويل گرم که معمولا در تابستانها خاموش است عبور کرده و درواقع بدون تغيير به انتهاي هواساز مي رسد در انتها محل خروج اين دو هوا توسط دو دمپر مجزا يکي براي هواي سرد و ديگري براي هواي گرم است و توسط يک شبکه کانال کشي مجزا و جداگانه به طرف فضاي مورد نظر هدايت مي شود . کنترل دماي داخل اتاق توسط ترموستات انجام مي شود و در صورت نياز به کنترل دما در داخل فضا ترموستات به دمپرهاي مربوطه فرمان مي دهد که به چه نسبت باز و بسته شوند تا دماي اتاق تنظيم گردد . اين هواسازها جهت کنترل درصد رطوبت نسبي در زمستان ها مجهز به رطوبت زن بخار مي باشند .هواي اتاق عمل مجددا به داخل بر نمي گردد مستقيما اين هوا به محيط تخليه مي شود به عبارت ديگر هوارساني اتاق عمل داراي کانال برگشت نمي باشند و از صد در صد هواي تازه استفاده مي کنند. به طور متداول در هر ساعت پانزده مرتبه حجم هواي اتاق عملبايستي جابجا گردد .
محدوده دمای بخش های مختلف در بیمارستان:
محدوده دما و درصد رطوبت نسبي براي اتاق هاي عمل در تابستان و زمستان دما در محدوده ۷۶ درجه فارنهايت تا ۶۸ درجه فارنهايت و رطوبت نسبي در محدوده ۶۰ – ۵۰ درصد است .براي بخش هاي بستري در تابستان محدوده دما ۸۶-۷۵ و درصد رطوبت ۶۰-۳۰ است و در زمستان دما ۸۶ درجه فارنهايت و درصد رطوبت در محدوده ۶۰-۳۰ درصد است . همچنين در اتاقهاي ريکاوري در تابستان و زمستان دما ۷۵ درجه فارنهايت و محدوده رطوبت بين ۶۰-۵۰ درصد است.
میزان فشار در بخش های مختلف بیمارستان
اتاق عمل
به دليل عدم نفوذ هواي بيرون به داخل اتاق هاي عمل، فشار نسبي اين فضا مثبت است. هوای این اتاق به دلیل امکان آلودگی برگشت داده نمی شود و به طور کامل تخلیه می گردد که البته با استفاده از فیلترهای مخصوص و توزیع هوا میتوان با رعایت ۲۵ مرتبه در ساعت اقدام به جا به جایی هوا نمود.
اتاق استراحت بعد از عمل
به دليل عدم نفوذ هواي بيرون به داخل، فشار نسبي اين فضا مثبت است.
هواي اين اتاق نيز برگشت داده نمي شود.
در هر ساعت شش مرتبه حجم هواي اتاق استراحت بعد از عمل بايستي جابجا گردد .
در هر ساعت دو مرتبه حجم هواي اتاق استراحت بعد از عمل با هواي تازه تعويض مي گردد .
اتاق بستري
فشار نسبي اتاق بستري صفر است .
هواي اتاق بستري برگشت داده نمي شود.
در هر ساعت دو مرتبه هواي اتاق بستر جابجا مي گردد .
