اتاق تمیز(CLEAN ROOM) و دلایل استفاده از آن؟
مقدمه:
اتاق تمیز(CLEAN ROOM) و دلایل استفاده از آن؟
سابقه ساخت اتاق تمیز به حدود صد سال قبل برمیگردد و به کنترل عفونت در بیمارستان ها ارتباط پیدا میکند، اما نیاز به یک محیط تمیز برای تولیدات مدرن صنعتی از ملزومات جوامع جدید است.اتاق تمیزبرای اینکه انسانها، ماشین آلات تولیدی و سازه ساختمانها، تولید آلودگی میکنند،مورد نیاز هستند. انسانها و ماشین آلات تولید میلیون ها ذره میکنند و مواد ساختمانهای مرسوم، به سادگی در هوا منتشر میشوند.
دراتاق تمیزانتشار این ذرات، کنترل شده و باعث میشود که تولید در محیطی تمیز انجام شود. کاربرد اتاق تمیز متفاوت است.
انواع آلوده گی در اتاق تمیز:
الف) ذرات بی جان:
که بیشتر در اتاق تمیزصنعتی مورد توجه هستند شامل :گرد و غبار،گازهای سمی، بخار و… که می توانند به تولیدات ظریف صنعتی لطمه وارد کنند.
ب) ذرات زنده میکرو ارگانیزم ها:
که بیشتر در محیط های بهداشتی و صنایع پزشکی و اتاق تمیز دارویی مورد توجه هستند شامل: آلودگی ناشی از انسان مثل تنفس، عطسه، سرفه و همچنین میکروب، باکتری های هاگدار، باسیلوس، کلستریدیوم و انواع قارچ های همراه انسان، نگهداری غیر اصولی آب، مواد بسته بندی در صنایع غذایی و دارویی و …
اتاق تمیز(CLEAN ROOM) و دلایل استفاده از آن؟
با افزایش جمعیتاتاق تمیز و فعالیت بیشتر افراد ذرات آلوده کننده بیشتری وارد فضا اتاق تمیز می شود و آلودگی اتاق تمیز افزایش می یابد.
راه های کاهش آلودگی اتاق تمیز:
برای حل این مشکل از دستگاهی به نام اینورتور و همچنین یک چشم حسگر استفاده میکنند که با افزایش جمعیت اتاق تمیز خود به خود دور فن داخل هواساز را بالاتر برده و تهویه اتاق تمیز بهتر صورت گیرد در ضمن این کار در صرفه جویی انرژی هم سهم به سزایی خواهد داشت.
اتاق تمیز(CLEAN ROOM) و دلایل استفاده از آن؟
طبقه بندی اتاق تمیز بر اساس استاندارد جهانی:
الف) طبقه بندی اتاق تمیز بر اساس تعداد ذرات: بر اساس استاندارد 209D فدرال طبقه بندی اتاق تمیز بر اساس تعداد ذرات باقطر مساوی 0.5 میکرون در یک فوت مکعب هوا انجام میشود. برای مثال: اگر تعداد ذرات معلق با قطر مساوی 0.5 میکرون در هر فوت مکعب از فضای اتاق تمیز مورد نظر 10 ذره باشد طبقه اتاق تمیز class 10 می باشد.
طبقه بندی استاندارد 209 فدرال اتاق تمیز |
1 |
10 |
100 |
1000 |
10000 |
100000 |
تعداد ذرات مساوی 0.5 میکرون در فوت مکعب اتاق تمیز |
1 |
10 |
100 |
1000 |
10000 |
100000 |
ب) طبقه بندی اتاق تمیز بر اساس کاربری و نوع محصولات تولیدی در اتاق تمیز:هر چه محصول نسبت به شرایط اتاق تمیز حساس تر باشد باید استاندار بهتری نسبت به کاربردش در نظر گرفت.
طبقه 1 |
این اتاق ها فقط به وسیله سازنده های اجزا و قطعات میکرو الکترونیک که در اندازه های هندسی زیر میکرون میباشد استفاده میشود |
طبقه 10 |
این اتاق های تمیز به وسیله سازندگان نیمه هادی ها و چیپ های الکترونیکی و آی سی ها و به طور کلی قطعاتی با ابعاد کمتر از 2 میکرون استفاده می شود |
طبقه 100 |
وقتی استفاده میشود که میحیطی عاری از باکتری ها و ذرات آلوده کننده در ساخت دارو ها قابل تزریق نیاز است همچنین برای عمل پیوند اعضا ساخت مدار های الکترونیکی، ایزوله کردن بیمارانی که عمل مغز روی ان ها انجام شده است میاز است. |
طبقه 1000 |
مناسب برای ساختن وسایل نوری با کیفیت بالا، آمایش ژیروسکپ های دقیق، مونتاژ یاتاق های کوچک |
طبقه 10000 |
مناسب برای مونتاژ وسایل دقیق هیدرلیکی و پنو ماتیکی، شیر های خودکار وسایل دقیق زمانی ( ساعت سازی ) دنده های با کیفیت بالا |
طبقه 100000 |
مناسب برای کار های نوری معمولی مونتاژ قطعات الکترونیکی مونتاژ تجهیزات هیدرولیکی و پنوماتیکی |
اتاق تمیز(CLEAN ROOM) و دلایل استفاده از آن؟
8JACA24ژاپن |
.7ISO14466 |
6VDI2083آلمان |
5AFNORX44101فرانسه |
4AS 1386استرالیا |
3BS 5295بریتنیا |
ایالات متحده 209E |
ایالات متحده 209 |
1 |
1 |
||||||
2 |
2 |
0 |
– |
||||
3 |
3 |
1 |
– |
0.035 |
C |
M 1.5 |
1 |
4 |
4 |
2 |
– |
0.35 |
D |
M 2.5 |
10 |
5 |
5 |
3 |
4000 |
3.5 |
E |
M 3.5 |
100 |
6 |
6 |
4 |
– |
35 |
G |
M 4.5 |
1000 |
7 |
7 |
5 |
400000 |
350 |
J |
M 5.5 |
1000 |
اتاق تمیز(CLEAN ROOM) و دلایل استفاده از آن؟
اتاق تمیز بر اساس فشار جریان هوا :
هوا باید همیشه از اتاق تمیز به سمت محیط هایی با درجه تمیزی کمتر که در اطراف قرار دارند حرکت کند تا هوای آلوده از محیط های آلوده تر اطراف وارد اتاق تمیز نشود.
اتاق تمیز با فشارمثبت posstive pressure:
برای کنترل یک اتاق تمیز همواره فشار محیط تمیز تر باید مثبت تر از فشار محیط اطراف با تمیزی کمتر باشد تا هوا از اتاق تمیز اصلی به محیط اطراف اتاق تمیز فرعی جریان یابد.
اتاق تمیز با فشار منفی Negative pressure:
در اطراف اتاق تمیز اصلی که به آن اتاق تولید نیز میگویند اتاق تمیز فرعی نیز وجود خواهد داشت که همواره باید فشار منفی تری نسبت به اتاق تمیز اصلی داشته باشند.
نام فضا |
فشار نسبی |
هوای تازه |
هوای برگشت |
تخلیه صد در صد هوا |
اتاق عمل |
+ |
15 |
خیر |
بله |
ریکاوری |
+ |
2 |
خیر |
اختیاری |
اتاق تمیز |
+ |
– |
اختیاری |
اختیاری |
انبار وسایل بیهوشی |
– |
اختیاری |
خیر |
بله |
سرویس بهداشتی |
– |
– |
خیر |
بله |
اتاق کثیف |
– |
– |
خیر |
بله |