اتاق تمیز و کاربردهای آن

تاریخچه  اتاق تمیز (کلین روم)

دردهه 1940میلادی و با پیشرفت فناوری، محققين و كارشناسان در جريان توليد و اختراع و نوآوري متوجه مشكلاتي مي شدند كه هميشگي نبودند ولي بر جريان كارهاي توليدي و تحقيقاتي آنها اثر منفی داشتند. پس از بررسی های زیاد ریشه این مشکلات را در وجود گرد و غبار و آلودگی ها در فضای اتاق یافتند و چاره آن را در درز بندی و رنگ آمیزی در دیوارها دیدند و نام اتاق های سفید (WHITE ROOMS) را برای آنها انتخاب كردند در این اتاق ها قطر ذرات قابل دیدن 25 ميكرون به بالا بود که با پیشرفت فناوری حتی وجود این حجم ذرات در اتاق قابل قبول نبودند و نیاز بر این بود تا ذرات با قطر 0/5 میکرون نیز تحت کنترل باشند واز این رو از ابتدای دهه 1970 با استفاده از ساندویچ پانل های پلی اورتان و درز بندی درست، فضاهایی ساخته شدکه واژه  اتاق تمیز (کلین روم) یا واژه انگلیسی آن (clean room) را بر آن نهادند. در دهه 1990 با پيشرفت فناوری توليد ساندویچ پانل ها ، کلین روم های (اتاق های تمیزی) ساخته شدند که حتی ذرات با قطر 0/05 میکرون به بالا نیز در آنها تحت کنترل بود.

تعریف اتاق تمیز (کلین روم)

اتاق تميز عبارت است از مكانی بسيار تميز و مناسب كه از نظر قطر ذرات معلق در هوا، گرد و غبار در حد ميكرون و زير ميكرون‚ رطوبت‚ سرما‚ گرما و فشار تحت كنترل باشد. با پيشرفت‌هايی كه روز به روز در ابعاد گوناگون علمی و صنعتی حاصل می‌شود تجهيزات و دستگاه­‌های بسيارحساس و دقيق ساخته می­شود كه بدون داشتن اتاق تميز يا كلين روم ساخت آن­ها ميسر نيست. با توجه به اينكه هر انسان در هر بازدم بين 40000 تا44000 ذره از خود ساطع می­كند كاركردن درون اين اتاق‌ها شرايط ويژه ای از نظر صحبت كردن‚ راه رفتن‚ نشستن و كار كردن و تهویه مطبوع دارد‚ حتی بعضی وقت­‌ها نياز است كه از صحبت كردن جلو گيری شود و ارتباط با زبان اشاره باشد. پيشرفت بشر در شاخه‌­های گوناگون علمی و صنعتی مديون اين­گونه محيط‌های كنترل شده می‌­باشد كه توانسته موشكی را بر سطح ماه بنشاند و يا ويفر انواع آی­سی­‌ها را بسازد.

برای ساخت یک اتاق تمیز (کلین روم) باید چند مرحله را طی کرد:

الف:طراحیاتاق تمیز (کلین روم)

ب:مشاوره و نظارتاتاق تمیز (کلین روم)

ج:ساختاتاق تمیز (کلین روم)

الف : مراحل طراحی  اتاق تمیز (کلین روم)

در طراحی  اتاق تمیز (کلین روم) باید اصولی را در موارد زیر رعایت کرد که این موارد به شرح زیر می­باشند :

  •   توصیف: توصیف کلیات فعالیت­های ساختمان مد نظر (تاسیسات و تجهیزات اتاق تمیز) و نوع فعالیت­‌هایی که انجام شده است.

  •  حوزه ی فعالیت: حوزه ی فعالیت (فعالیت‌هایی که قرار است انجام شود و حوزه  استانداردها برای طراحی ( شامل ISO، 209E، …)

  •  هدف: هدف طراحی این فضا می‌بایست مشخص گردد تا اطمینان از کار انجام شده پدید آید.

ب : مراحل مشاوره و نظارت در اتاق تمیز (کلین روم)

1.بررسی و مقایسه نحوه انجام کار با استانداردها و مقررات مربوطه

2.تهیه برنامه زمان‌‌بندی خرید اجناس، نصب و راه اندازی پروژه

3.نظارت شامل بازدید از محل پروژه و بررسی گزارش‌های کار انجام شده توسط ناظر مقیم و مطابقت آن با طراحی‌های انجام شده و نقطه نظرات کارفرما و تهیه گزارش نهایی

4.انجام تست‌های فضای تمیز شامل تست پارتیکل، تست دبی هوا، تست شدت نور، تست اختلاف فشار فضاها و تست‌های عملکردی سیستم

5.بررسی و صحه گذاری گزارش تست‌های نهایی اتاق تمیز

6.شرکت در جلسات برگزار شده از سوی کارفرما و ارائه نظرات مشورتی به کارفرما

ج : مراحل ساخت  اتاق تمیز (کلین روم)

  • مرحله ساخت: در مرحله ساخت دیواره‌ها و سقف‌ها نصب می‌گردند. پنجره‌ها و چهارچوب درب‌ها در محل خود قرار می‌گیرند و حفره‌هایی جهت نصب چراغ‌ها و جای فیلترباکس‌ها  و دریچه‌های هوا و … تعبیه می‌گردد.

  • مرحله تمیزکاری: مرحله تمیزکاری، بعد از مرحله نصب کلیه قطعات، ادوات برقی، مکانیکال، کف سازی اجرا می‌گردد. در این مرحله کلیه درب‌ها در محل خود قرار می‌گیرند، کروها و گوشه‌ها نصب می‌گردند، درزها سیلیکون کاری شده، در نهایت محافظ‌ها برداشته شده و کار آماده تحویل می‌شود.

تجهیزات موجود در یک  اتاق تمیز (کلین روم):

  • درب اتاق تمیز هم باد

  • درب اتاق تمیز غیر هم باد

  • پس باکس

  • پنجره اتاق تمیز

  • ساندویچ پانل سقفی اتاق تمیز

  • ساندویچ پانل دیواری اتاق تمیز

  • اگزاست فن

انواع آلودگی در یک  اتاق تمیز (کلین روم) :

  • ذرات معلق

  • گرد و غبار، پوست، مو، آرایش

  • مواد شیمیایی

  • نفت، روغن، یون‌های فلزی، عطر

  • بیولوژیک

  • باکتری، قارچ، جانوران جونده

  • تشعشع

  • نور ماورابنفش

cleanroom

کاربرد های  اتاق تمیز (کلین روم)در صنایع مختلف:

پزشكي :

– در جراحي هاي معمولي و حساس و دقيق
– اتاق بازگشت به حالت طبيعي ( CCU RECOVERY ROOM )
– اتاق نوزادان
– اتاق بيماران تحت نظر خاص

صنعت :

– در صنعت نيمه هادي . الكترونيك . ابزار دقيق مانند : ژيروسكوپ ، راكت ، ساعت ، دستگاه هاي اندازه گيري ، بالبيرينگها
– اپتيك ، توليد ليزر

صنايع :

– صنايع هواپيمايي
– سيستم هاي ناوبري
– تعميرات و اورهال قطعات حساس و دقيق و مونتاژ آنها

 داروسازي :

– در آمپول پر كني
– ميكروب شناسي حيواني ( PATHOGEN FREE ANIMAL , SPF ANIMAL )
– توليد آنتي بيوتيكها
– داروهاي معمولي و طبيعي

منبع : https://www.shahrjerdi.ir

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *